Kimyasal elyafların büyük ölçekli gelişimiyle birlikte, giderek daha fazla elyaf çeşidi ortaya çıkıyor. Kimyasal elyaflarda genel elyafların yanı sıra özel elyaflar, kompozit elyaflar, modifiye elyaflar gibi pek çok yeni çeşit ortaya çıkmıştır. Üretim yönetimini ve ürün analizini kolaylaştırmak için tekstil elyaflarının bilimsel olarak tanımlanması gerekmektedir.
Lif tanımlama, morfolojik özelliklerin tanımlanmasını ve fiziksel ve kimyasal özelliklerin tanımlanmasını içerir. Mikroskobik gözlem, morfolojik özellikleri tanımlamak için yaygın olarak kullanılır.
Yanma yöntemi, çözünme yöntemi, reaktif renklendirme yöntemi, erime noktası yöntemi, özgül ağırlık yöntemi, çift kırılma yöntemi, X-ışını kırınım yöntemi ve kızılötesi absorpsiyon spektroskopi yöntemi vb. gibi fiziksel ve kimyasal özellikleri tanımlamak için birçok yöntem vardır.
1.Mikroskop gözlem yöntemi
Liflerin uzunlamasına ve kesitsel morfolojisini gözlemlemek için mikroskop kullanmak, çeşitli tekstil liflerini tanımlamanın temel yöntemidir ve sıklıkla lif kategorilerini tanımlamak için kullanılır. Doğal liflerin her biri, mikroskop altında doğru bir şekilde tanımlanabilecek özel bir şekle sahiptir. Örneğin, pamuk lifleri uzunlamasına yönde düzdür, doğal bir kıvrıma, bel çevresinde bir kesite ve merkezi bir boşluğa sahiptir. Yün uzunlamasına kıvrılmıştır, yüzeyinde pullar vardır ve enine kesiti yuvarlak veya ovaldir. Bazı yünlerin ortasında öz bulunur. Jütün uzunlamasına yönde yatay düğümleri ve dikey şeritleri vardır, enine kesiti çokgendir ve orta boşluğu büyüktür.
2.Yanma yöntemi
Doğal lifleri tanımlamanın yaygın yöntemlerinden biri. Liflerin kimyasal bileşimindeki farklılık nedeniyle yanma özellikleri de farklıdır. Selüloz lifleri ve protein lifleri, liflerin yanma kolaylığı, termoplastik olup olmaması, yanma sırasında oluşan koku ve yanma sonrası külün özelliklerine göre ayırt edilebilir.
Pamuk, kenevir, viskon gibi selüloz lifleri alevle temas ettiğinde çabuk yanar, alevden çıktıktan sonra da yanık kağıt kokusuyla yanmaya devam eder, yandıktan sonra az miktarda yumuşak gri kül bırakır; yün ve ipek gibi protein lifleri alevle temas ettiğinde yavaş yavaş yanar ve alevi bırakır. Daha sonra yanan tüy kokusuyla, yandıktan sonra siyah, çıtır küller bırakarak yavaş yavaş yanmaya devam eder.
| lif türü | aleve yakın | alevler içinde | alevi bırak | yanık kokusu | Kalıntı formu |
| Tencel elyafı | Erime ve büzülme yok | çabuk yanmak | yanmaya devam et | yanmış kağıt | gri siyah küller |
Modal elyaf | Erime ve büzülme yok | çabuk yanmak | yanmaya devam et | yanmış kağıt | gri siyah küller |
| bambu lifi | Erime ve büzülme yok | çabuk yanmak | yanmaya devam et | yanmış kağıt | gri siyah küller |
| Viskon elyaf | Erime ve büzülme yok | çabuk yanmak | yanmaya devam et | yanmış kağıt | az miktarda kirli beyaz kül |
| polyester elyaf | eriyik küçültmek | Önce eriyip sonra yanıyor, çözelti damlıyor | yanmayı uzatabilir | özel aroma | Camsı koyu kahverengi sert top |
3. Çözünme yöntemi
Lifler, çeşitli tekstil liflerinin farklı kimyasal maddelerdeki çözünürlüğüne göre ayırt edilir. Bir solvent çoğu zaman çeşitli fiberleri çözebilir, dolayısıyla fiberleri tanımlamak için çözünme yöntemini kullanırken, tanımlanan fiberlerin tipini doğrulamak için sürekli olarak farklı solvent çözünme testlerinin gerçekleştirilmesi gerekir. Çözünme yöntemi Harmanlanmış ürünlerin karışık bileşenlerini tanımlarken, bir bileşenin liflerini çözmek için bir çözücü kullanılabilir ve ardından diğer bileşenin liflerini çözmek için başka bir çözücü kullanılabilir. Bu yöntem aynı zamanda harmanlanmış ürünlerdeki çeşitli liflerin bileşimini ve içeriğini analiz etmek için de kullanılabilir. Çözücünün konsantrasyonu ve sıcaklığı farklı olduğunda lifin çözünürlüğü de farklıdır.
Tanımlanacak elyaf bir test tüpüne konulabilir, belirli bir çözücü enjekte edilebilir, bir cam çubukla karıştırılabilir ve elyafın çözünmesi gözlemlenebilir. Lif miktarı çok azsa, numune ayrıca içbükey yüzeye sahip içbükey bir cam slayta yerleştirilebilir, solvent damlatılabilir, bir cam slaytla kaplanabilir ve doğrudan mikroskop altında gözlemlenebilir. Lifleri tanımlamak için çözme yöntemini kullanırken, çözücünün konsantrasyonu ve ısıtma sıcaklığı sıkı bir şekilde kontrol edilmeli ve liflerin çözünme hızına dikkat edilmelidir. Çözündürme yönteminin kullanılması, çeşitli lif kimyasal özelliklerinin doğru bir şekilde anlaşılmasını gerektirir ve denetim prosedürleri karmaşıktır.
Tekstil lifleri için birçok tanımlama yöntemi vardır. Uygulamada tek bir yöntem kullanılamaz ancak kapsamlı analiz ve araştırma için birden fazla yönteme ihtiyaç vardır. Liflerin sistematik olarak tanımlanması prosedürü, çeşitli tanımlama yöntemlerinin bilimsel olarak birleştirilmesini içerir.
Gönderim zamanı: Ekim-06-2022